İnternet üzerinden erişilebilir bilginin artmasıyla intihal farklı bir boyuta taşınmıştır. İnternette yer alan bilginin “kamu malı” olduğu yargısı intihali arttıran bir diğer önemli unsurdur. Benning (1998, aktaran; Akbulut ve diğerleri, 2007, s. 3) ise kelime işlemcilerin, elektronik kaynaklardan kes yapıştır türü bilgi elde etmeyi kolaylaştırdığına ve bunun intihali arttırdığına işaret etmektedir. Yapılan araştırmalar İnternet üzerinden erişilen bilginin artmasıyla intihalin artması arasında doğru bir orantı olduğunu göstermektedir (Akbulut ve diğerleri, 2007, s. 2)
İntihalin yapılması internetle birlikte kolaylaşmış
olduğu kabul edilse de unutulmaması gereken intihalin fark edilmesinin de yine
internet sayesinde kolaylaşmış olmasıdır. Park(2003, s.482), İnternet
üzerindeki bilginin erişilebilirliğinin ve kullanılabilirliğinin çift taraflı
etkisinin olduğunu, intihal yapmayı kolaylaştırdığı kadar bunun ortaya
çıkmasını da kolaylaştığını ifade etmektedir.
İnternet
üzerinden gerçekleştirilen etik ihlalleri ayrıca tanımlanmakta ve
gruplandırılmaktadır. Akbulut ve arkadaşları internet üzerinden
gerçekleştirilen bu etik dışı davranışları şu beş başlık altında toplanmaktadır
(Akbulut ve diğerleri, 2007, s.6):
• Hilekârlık
(başka araştırmacıların akademik çalışmalarının internet üzerinden sabote
edilmesi; yazıya katkısı olmayanların adının yazar olarak eklenmesi; kasten
yanlış atıf verilmesi; başkalarının araştırmalarının sahiplenilmesi)
• İntihal (İnternet'teki bir çalışmanın tamamının
veya önemli kısımlarının yazar adı belirtilmeden kullanılması; internetten
bulunan pek çok kaynağın atıf vermeden birleştirilerek kullanılması; internet
üzerindeki bir araştırmanın araştırmacıların izinleri olmadan alınması,
kullanılması)
• Çarpıtma
(İnternet'teki bilimsel bilgilerin kişisel yorumlarla manipüle edilmesi; atıf
yaparken kaynağın içeriğinin değiştirilmesi ve bunun yazarın fikirleriyle
ilişkilendirilmesi)
• Kurallara uymama (aynı yazının birden çok yerde
kullanılması; internetten kabul edilemez boyutta alıntı yapılması)
• Resmi olmayan yardım (İnternet üzerinden yazı
satın alınması ya da kiralanması; bireysel yazıların forumlar, sohbet odaları,
bloglar yada gruplar yardımıyla hazırlanması; başkalarının yerine yazıların
hazırlanması) İnternetin yaygın kullanımı ve sağladığı olanaklarla birlikte
intihal konusunda önlem almanın giderek daha çok konuşulur bir konu haline
geldiği görülmektedir.
Nazan Özenç Uçak ve Hatice Gülşen Birinci
Kaynakça : Türk Kütüphaneciliği Dergisi (2008), sf. 194-195
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder