Veri Kalitesi

Bir araştırmanın kalitesi, yapılan tahminlerin gerçeğe uygun olmasına bağlıdır. Gerçeğe uygunluk ise, veri kalitesiyle sağlanır. Veri kalitesi geniş içerikli bir kavramdır. Araştırmanın tasarımından itibaren toplanan verilerin bilgisayara girilmesine, işlenmesine ve veri düzenlemelerine kadar pek çok faktör veri kalitesini etkiler. Aşağıdaki bölümde veri kalitesini etkileyen faktörler belirli alt başlıklar altında sıralanmıştır

Doğruluk : Doğruluk, toplanan verilerin gerçeği yansıtma derecesidir. Veriler belli bir hata payıyla ana kütle parametre değerlerini yansıtan bir özelliğe sahip olmalıdır. Bunun için örnekleme hatası ve örnekleme dışı hatalar büyük ölçüde kontrol altına alınmalı ve verilerin gerçeği yansıttığı konusunda okuyucularda bir güven oluşturulmalıdır. Bu güvenin oluşturulması örneklem ve örnekleme dışı hataların bilimsel araştırma raporunda ne denli ayrıntılı bir şekilde ele alınıp bilgi verildiğine ve bu konuda hangi hesaplamaların yapıldığına bağlıdır.

İlgililik ve Uygunluk : Daha önce “Değişkenlerin Kalitesi” başlığında ilgililik kavramından söz ederken amaca uygunluk ve yararlılıktan söz etmiştik. Aynı kural, veri kalitesi için de geçerlidir. Toplanan veriler araştırmacının veya analizcinin amacına uygun olmalıdır. Uygunluk; güncellik, ilgili yanıtların alınması, son veri ve bilgilerin elde edilmesi ve işe yararlılıktır. Verilerin ilgililik derecesini en iyi bir şekilde araştırmacının kendisi, araştırmayı yöneten kişiler, sponsorlar ve dış araştırma uzmanları tespit edebilir.

Zamanındalık : Verilerin istenen süre içinde analize hazır hale getirilmesi ve analiz edilmesidir. Veriler, eskimeye neden olacak kadar çok önceden toplanmışsa veya aradan geçen süre içinde verilerin niteliğinde önemli ölçüde değişiklikler olmuşsa zamanındalık kriterinden uzaklaşılmış olur. Zamanındalık ölçütünde veri toplama süresi, sıklığı, zaman tasarımları ve kullanıcının amacına uygunluk etkenlerine dikkat edilir. Bu nedenle bilim adamı, raporunda araştırmasının zaman boyutuyla ilgili yaklaşımlarını ve gerçekleşen fiilî duruma ilişkin bilgileri açık olarak vermeli ve bu konuda okuyucularını aydınlatmalıdır.

Erişilebilirlik : Verilere, belirlenen prosedür çerçevesinde ulaşabilmeyi ve benzer tasarımla aynı verileri toplayabilmeyi, elde edebilmeyi veya yararlanabilmeyi ifade eder. Veriler çok özel yöntemlerle, gizli ve korunmalı yöntemlerle elde edilmişse bu verilerin erişilebilirliği yoktur ve bu nedenle de bu verilere güvenilmez. Bilim insanı, bu nedenle verilerini hangi işletmelerden, hangi düzeyden, hangi kesimlerden nasıl ve hangi yöntemle topladığını açık bir biçimde ifade etmeli; kurum, kuruluş, organizasyon ve diğer kesimleri açık bir şekilde tanımlamalıdır. Verilerin bir bölümü kamu kuruluşu veri tabanlarından, istatistikî veri derleyen kurumlardan, şirket kayıtlarından temin edilmiş olabilir. Bu veri ve bilgiler sadece araştırmacının kullanımına açılmış, fakat diğer araştırmacıların kullanımına açılmamışsa verilere dayalı analiz sonuçlarının güvenilirliği konusunda bir takım kuşkuların ortaya çıkması kaçınılmazdır.

Prof. Dr. Hüner Şencan

Kaynakça : Sosyal ve Davranışsal Bilimlerde Bilimsel Araştırma (2007), sf. 136-137